Tel Kırma
Tel Kırma
Somut Olmayan Kültürel Miraslar arasında yer alan Tel Kırma; Bergama ile civar köylerindeki kadınlar tarafından genelde tül, grepdemur, yerli dokuma gibi iplikleri sayılabilen seyrek dokunuşlu ve sert olmayan kumaşlar üzerine gümüş tel ile uygulanmaktadır. Gümüş telin “+” ya da “×” şekillerinde, kasnağa veya gergefe gerilen kumaş üzerine işlenmesi ile yapılmaktadır. Bu şekiller desene göre kumaş üzerinde yan yana sıralanmakta veya belli aralıklarla serpiştirilmektedir. İşleme yapılırken işleme malzemesi olan tel, makas kullanılmadan, tırnaklar arasında aşağı, yukarı bükerek koparıldığı için “tel kırma” ismini almıştır. Tel kırma tekniğinde iplik olarak, genelde 1,5 mm genişliğinde altın, gümüş ve bakır madenlerinden yapılmış yassı teller kullanılmaktadır. Tel kırma tekniğinde kullanılan iğne de özeldir. İğne yassı ve kısadır. Altın, gümüş ve pirinç gibi madenlerden yapılmaktadır. Baş kısmı geniş olup uca doğru incelmektedir. 2,5 cm boyunda, genişliği ise tül deliklerinden geçebilecek şekildedir. Enine çizgi halinde iki deliği vardır. Daha çok çarşaf, kırlent, yastık örtüsü, bohça, karyola eteği, karyola örtüsü ve çeşitli örtüler işlenmektedir.
Bergama Tel Kırması, Bergama ile çevresindeki köyler ve Türkiye genelinde yapılırken, bu mirasın korunmasına yönelik olarak önerilen koruma önlemleri ise; bu geleneğin uygulama sıklığı ve yaygınlığı bu kültürel varlığın sürekliliğini sağlama yönünde olumlu görülmektedir. Buna karşın envanterinin yapılması ve uygulama öğeleri ile kullanılan materyallerin orijinalliklerinin korunması sağlanabilir. Ayrıca Bergama Halk Eğitim Merkezi ve Türkiye genelinde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı neredeyse tüm Halk Eğitim Merkezlerinin kadınlar için düzenlediği eğitim kursları ve bu kursların bitiminde kursiyerlerin eserlerinden oluşan sergilerde görülmektedir.
Kaynaklar
Akpınarlı, F., Begiç, H.N., Kuzay Demir, G. (2020). Çözgüden Düğüme, Düğümden Motife Bergama Halıları. Atlas Akademik Basım Yayın Dağıtım Tic. Ltd. Şti., Ankara.
Bergama Belediyesi (2017). Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzajı Alan Yönetim Planı 2017-2021, İzmir.
