Bergama Kılıç Kalkanı
Kılıç kalkan eskirim, atıcılık sporu gibi savaş sanatından spor sanatına, içinde ritm özelliği de barındıran halk kültürüne dönüşmüştür. Kılıç ve kalkanın bir ahenk içinde birbirine vurulmasıyla oynanan oyun, müziksiz olması ile de diğer birçok halk dansından ayrılmaktadır. Eskiden savaş aleti olarak kullanılan kılıç kalkan, askerlerin eğitimleri esnasında birbirlerine yeteneklerini sergilemek, eğitimleri zevkli hale getirmek ve hatta kuşatmalarda düşman askerinin moralinin bozulması amacıyla da oluşturulan gürültünün zamanla ritimli bir ritüel haline dönüşmesiyle, kılıç kalkan oyunu gelişmiştir. Atalarımız bu gelenekle, savaşı sanata dönüştürmüştür.
Bergama’da kılıç kalkan medreselerde öğretile gelmiştir. Atalarımızdan miras olan bu kültür ulema tabakası tarafından sahip çıkılarak nesillere aktarılmıştır. 13 Nisan 1934 yılında Atatürk Bergama’ya geldiğinde, onu karşılayanlar arasında zeybek efeler ve kalkancı efeler vardı.
Bergama Kılıç Kalkanı eskiden öncelikli olarak, Bergama Halk Eğitim Merkezi ve Sanat Okulu (Endüstri Meslek Lisesi) tarafından kalkancı ekipleri oluşturularak, çeşitli etkinliklerde gösteriler yapılmıştır. Temelde aynı olsa da, Bergama Kılıç Kalkanı, Bursa’da oynanan oyundan figür, stil ve tavrıyla farklılıklar göstermektedir. Maalesef zamanla, önce Halk Eğitim Merkezi tarafından 1970’lerde ve sonrasında Endüstri Meslek Lisesi tarafından 1980’lerde son gösterileri yapılmıştır.
Unutulduğu düşünülen ve hatıralarda yaşayan Bergama Kılıç Kalkanı, 2013 yılında yeniden gün yüzüne çıkmıştır. 2017 yılında dernekleşerek bu kültürün aktarılması ve geliştirilmesi için özel çalışmalar yapılmaya başlanmıştır. Günümüzde dernek; geleneğin aktarılması konusunda gösteriler, eğitici sosyal çalışmalar ve sosyal sorumluluk projeleri kapsamında çalışmalarına devam etmektedir.
Bergama Kılıç Kalkanı; bir oyun değildir sadece, bir düstur, bir örf, bir gelenek ve halkın anısıdır.
Çünkü “Atalardan miras bize,
Düşmanı getirir dize,
Gerek yoktur fazla söze,
Kılıç kalkan mertlik ister.”
